ગુનાહિત કૃત્યને અનુસરતા તાત્કાલિક પરિણામને સજા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આમ, સજાને વેદના, નુકશાન, પીડા અથવા અન્ય કોઈપણ દંડ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે જે સંબંધિત અધિકારી દ્વારા ગુના માટે વ્યક્તિને લાદવામાં આવે છે. કાયદામાં સજાના જુદા જુદા સિદ્ધાંતો છેThere are different kinds of punishment that a person can face. In order to understand them, first, we need to understand the theories of the punishment. There are majorly four theories of punishment.
These theories are the deterrent theory, retributive theory, preventive theory, and reformative theory. We will discuss these theories in length below.
ત્યાં વિવિધ પ્રકારની સજા છે જેનો એક વ્યક્તિ સામનો કરી શકે છે. તેમને સમજવા માટે, પ્રથમ, આપણે સજાના સિદ્ધાંતોને સમજવાની જરૂર છે. સજાના મુખ્ય ચાર સિદ્ધાંતો છે.
આ સિદ્ધાંતો પ્રતિરોધક સિદ્ધાંત, પ્રતિકૂળ સિદ્ધાંત, નિવારક સિદ્ધાંત અને સુધારાત્મક સિદ્ધાંત છે. અમે નીચે આ સિદ્ધાંતોની લંબાઈમાં ચર્ચા કરીશું.
ડિટરન્ટ થિયરી
પ્રતિશોધાત્મક સિદ્ધાંત ધારે છે કે સજા ફક્ત તેના ખાતર આપવામાં આવે છે. આમ, તે સૂચવે છે કે કોઈપણ પરિણામોને ધ્યાનમાં લીધા વિના અનિષ્ટને અનિષ્ટ માટે પાછું આપવું જોઈએ. ત્યાં બે સિદ્ધાંતો છે જેમાં આ સિદ્ધાંતને વધુ વિભાજિત કરી શકાય છે. તેઓ ચોક્કસ અવરોધ અને સામાન્ય અવરોધ છે.
ચોક્કસ નિષેધમાં, સજા એવી રીતે બનાવવામાં આવી છે કે તે ગુનેગારોને શિક્ષિત કરી શકે. આમ, આ સિદ્ધાંતને આધિન એવા ગુનેગારોને સુધારી શકે છે. ઉપરાંત, એ પણ જાળવવામાં આવે છે કે સજા ગુનેગારોને સુધારે છે. સજાનું પુનરાવર્તન થશે એવો ડર ઉભો કરીને આવું કરવામાં આવે છે.
જ્યારે ભવિષ્યમાં અપરાધને ટાળવા માટે સામાન્ય નિષેધની રચના કરવામાં આવી છે. તેથી, આ દરેક પ્રતિવાદીનું ઉદાહરણ બનાવીને કરવામાં આવે છે. આમ, પ્રતિવાદીએ જે કર્યું તે ન કરવા તે નાગરિકોને ડરાવે છે.
Deterrent Theory
The retributive theory assumes that the punishment is given only for the sake of it. Thus, it suggests that evil should be returned for evil without taking into consideration any consequences. There are two theories in which this theory can be divided further. They are specific deterrence and general deterrence.
In specific deterrence, punishment is designed such that it can educate the criminals. Thus, this can reform the criminals that are subjected to this theory. Also, it is maintained that the punishment reforms the criminals. This is done by creating a fear that the punishment will be repeated.
While a general deterrence is designed to avoid future crime. So, this is done by making an example of each defendant. Thus, it frightens the citizens to not do what the defendant did.પ્રતિશોધ એ સજા માટેનું સૌથી પ્રાચીન સમર્થન છે. આ સિદ્ધાંત ભારપૂર્વક જણાવે છે કે વ્યક્તિ સજાને પાત્ર છે કારણ કે તેણે ખોટું કામ કર્યું છે. ઉપરાંત, આ સિદ્ધાંત સૂચવે છે કે કોઈ પણ વ્યક્તિની ધરપકડ કરવામાં આવશે નહીં સિવાય કે તે વ્યક્તિએ કાયદો તોડ્યો હોય. અહીં એવી શરતો છે કે જેમાં વ્યક્તિને અપરાધી તરીકે ગણવામાં આવે છે:
આપવામાં આવેલ દંડ વ્યક્તિ દ્વારા થયેલી ફરિયાદની સમકક્ષ હશે.
ચોક્કસ દોષનો ગુનો કર્યો.
સમાન ગુના માટે સમાન વ્યક્તિઓ લાદવામાં આવી છે.
કે જે ક્રિયા કરવામાં આવી હતી તે તેના દ્વારા કરવામાં આવી હતી અને તે તેના માટે માત્ર જવાબદાર હતો. ઉપરાંત, તેને દંડ પ્રણાલી અને સંભવિત પરિણામોની સંપૂર્ણ જાણકારી હતી.
નિવારક સિદ્ધાંત
આ થિયરીએ સંયમનો ઉપયોગ કર્યો છે કે ગુનેગાર જો ગુનાહિત કૃત્યનું પુનરાવર્તન કરે છે તો તે મૃત્યુ, દેશનિકાલ અથવા કેદ માટે દોષિત છે. સમાજને ગુનેગારોથી સુરક્ષિત રાખવો જોઈએ એવી ધારણાથી સિદ્ધાંતને તેનું મહત્વ મળે છે. આમ, અહીં સજા એકતા અને બચાવ માટે છે.
આધુનિક ગુનાશાસ્ત્રીઓએ નિવારક સિદ્ધાંતને અલગ દૃષ્ટિકોણથી જોયો. તેમને સૌપ્રથમ સમજાયું કે સામાજિક અને આર્થિક શક્તિઓને સમાજમાંથી દૂર કરવી જોઈએ. ઉપરાંત, અસામાજિક વર્તન દર્શાવતી વ્યક્તિઓ પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. આ મનોવૈજ્ઞાનિક અને જૈવિક વિકલાંગતાઓને કારણે છે.
સુધારાત્મક સિદ્ધાંત
ડિટરન્સ અને રિટ્રિબ્યુટિવ એ શાસ્ત્રીય અને બિન-શાસ્ત્રીય ફિલસૂફીના ઉદાહરણો છે. સુધારાત્મક સિદ્ધાંત એ હકારાત્મક સિદ્ધાંતમાંથી જન્મ્યો હતો કે ગુનાનું કેન્દ્રબિંદુ હકારાત્મક વિચારસરણી છે. આમ, આ સિદ્ધાંત મુજબ, સજાનો ઉદ્દેશ ગુનેગાર દ્વારા સુધારણા હોવો જરૂરી છે.
તેથી, આ વર્ચ્યુઅલ રીતે સજા નથી પરંતુ પુનર્વસન પ્રક્રિયા છે. આમ, આ પ્રક્રિયા ગુનેગારને શક્ય તેટલો સારો નાગરિક બનાવવામાં મદદ કરે છે. વધુમાં, તે નાગરિકને અર્થપૂર્ણ નાગરિક અને સીધા સીધા માણસ બનાવે છે.